15/10/2012

Opinie

In politiek Den Haag groeit het aantal partijen dat bedrijven wil verplichten arbeidsgehandicapten in dienst te nemen. Onlangs stelde het CDA voor om een quotum in te voeren voor overheids- en semi-overheidsinstellingen. Andere partijen willen dat die verplichting ook gaat gelden voor de marktsector. Het is de politiek blijkbaar langzaamaan duidelijk dat de voorgestelde Wet werken naar vermogen (Wwnv, samenvoeging van de sociale werkvoorziening, bijstand en Wajong onder uitvoering van gemeenten) niet gaat leiden tot meer banenkansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit geeft Abvakabo FNV al aan sinds de eerste plannen voor een dergelijke wet duidelijk werden.

Een van de meest in het oog springende zwaktes van de Wwnv was het gebrek aan reguliere banen. In de beleving van demissionair staatssecretaris De Krom zou er een krapte op de arbeidsmarkt ontstaan die ook mensen met een beperking kansen zou bieden. Die aanname bleek echter niet te kloppen. Sterker nog, de werkloosheid blijft maar stijgen door opeenvolgende crises. Daarnaast toont onderzoek van TNO en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan dat slechts 8 procent van de Nederlandse bedrijven bewust medewerkers met een arbeidshandicap in dienst neemt. Mensen die graag willen werken maar beperkt zijn in hun mogelijkheden, staan dus achter in de rij van de alsmaar groter wordende groep die een baan zoekt.

Loondispensatie
De voorstanders van de Wwnv zien de oplossing voor dit probleem in het instrument loondispensatie. Dat zou werkgevers moeten stimuleren om een medewerker met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Zij hoeven dan immers alleen te betalen voor de productiviteit die iemand levert. Dat uit pilots van het ministerie keer op keer blijkt dat loondispensatie niet het beoogde effect heeft, doet er blijkbaar niet toe. Ook niet dat de arbeidsgehandicapte dan moet werken onder het wettelijk minimumloon. De gemeente vult het bedrag wel aan, maar het kan jaren duren voordat de medewerker ook met die aanvulling het niveau van het minimumloon bereikt. Tweederangs werknemers dus. Dit zouden we niet moeten willen in dit land, maar het lijkt erop alsof het doel de middelen heiligt.

Wat was het doel ook al weer?
Meer mensen aan het werk? Of de onderliggende bezuiniging van 1,8 miljard euro? Deze was in beton gegoten. Mede daarom heeft De Krom de Wwnv altijd met hand en tand verdedigd. Die bezuinigingsdrift raakt mensen met een arbeidsbeperking hard. Geen toegang meer tot de sociale werkvoorziening, zonder zicht op een alternatief. Werken onder het wettelijk minimumloon. Geen subsidie meer voor de noodzakelijke begeleiding van deze medewerkers, waardoor de kans op een baan uiterst klein wordt.

Het kan ook anders
Werkgevers kunnen ook over de streep worden getrokken met loonkostensubsidie en goede begeleiding. Bij loonkostensubsidie betaalt de werkgever het salaris dat bij de functie hoort, maar wordt voor de lagere productiviteit gecompenseerd. Begeleiding is cruciaal voor de ondersteuning van zowel de werkgever als de werknemer. Quota zijn een ander denkbaar instrument. Investeren in duurzame banen levert zowel financieel als maatschappelijk meer op dan het aanbieden van mensen met korting.

Gemeenten gaan door
Abvakabo FNV was dan ook blij toen de Tweede Kamer na de val van het kabinet het wetsvoorstel controversieel verklaarde. Maar inmiddels constateren wij dat gemeenten doorgaan op de ingeslagen weg. Zij hebben gezien wat hen aan lagere budgetten te wachten staat en nemen daar een voorschot op. Dus terwijl wij en anderen ons sterk maken om te voorkomen dat de Wwnv een doorstart kan maken, hoeven gemeenten door hun ‘proactieve’ opstelling dit slechte wetsvoorstel straks alleen maar vanuit de rebound in te tikken.

Laten we zorgen dat het zover niet komt: geen bezuinigingen ten koste van mensen die graag willen werken, maar net dat steuntje in de rug nodig hebben om die baan te vinden en te houden. Het is tijd dat de politiek voor al deze mensen eindelijk een sociale keuze maakt.